W stołecznym Parku Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego odsłonięto pomnik generała Zbigniewa Ścibora-Rylskiego, pseudonim „Motyl”. Żołnierz wojny obronnej 1939 roku, Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego i wieloletni prezes Związku Powstańców Warszawskich został upamiętniony w przeddzień pierwszej rocznicy śmierci.

O powstanie pomnika zabiegali weterani powstańczego zrywu stolicy. Wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich podpułkownik Zbigniew Galperyn, pseudonim „Antek”, podkreślił, że lokalizacja popiersia w pobliżu miejsca, gdzie walczył generał „Motyl” jest bardzo dobra.

– Generał walczył zarówno na Woli, jak i na Starym Mieście czy Powiślu. Wybieraliśmy miejsce i wydawało nam się, że tu jest najlepsze. Nie dlatego, że jako jedyny dowodził również berlingowcami, którzy przepłynęli z Pragi, żeby swoją krwią przelaną tutaj na Powiślu, udowodnić, że są z nami, walczącymi tu powstańcami – powiedział podpułkownik Zbigniew Galperyn. Weteran dziękował również wszystkim, którzy organizacyjnie i finansowo przyczynili się do powstania popiersia.

– Zbigniew Ścibor-Rylski walczył we wrześniu 1939 roku, był podkomendnym generała Franciszka Kleeberga. Działał w konspiracji, był oficerem 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. W Powstaniu Warszawskim jako kapitan przeszedł cały szlak Batalionu „Czata 49” Zgrupowania „Radosław” – przypomniał prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

– Często jest tak, że o bohaterach myślimy jako o ludziach ze spiżu. Natomiast wszyscy, którzy znali generała „Motyla”, zawsze podkreślają, że przede wszystkim była to osoba kochająca ludzi, zawsze uśmiechnięta, która zawsze próbowała pomagać innym. To jest też niesamowite, że kiedy patrzy się na powstańców, prawie zawsze widać ten uśmiech, ciepło w stosunku do innych, chęć pomocy, pod tym względem państwo też jesteście dla nas wzorem – powiedział Rafał Trzaskowski.

Prezydent Warszawy mówił również, że w ostatnich latach życia generała pojawiły się „obrzydliwe oskarżenia”.

– Ja się chciałem państwa zapytać, komu mamy wierzyć, jak nie naszym bohaterom? Zawsze będziemy wierzyć naszym bohaterom – zapewniał Rafał Trzaskowski.

W 2017 „Gazeta Wyborcza” podała, powołując się na źródła IPN, że Zbigniew Ścibor-Rylski przez 17 lat współpracował z poznańskim UB a później miał podjąć współpracę z wywiadem, którą kontynuował aż do 1981 roku. Sam generał odpowiadał, że w UB był „wtyczką” i uratował „wielu kolegów z AK przed aresztowaniem”. Jak relacjonował, miał w ten sposób realizować sugestię dowódcy Zgrupowania „Radosław” pułkownika Jana Mazurkiewicza, że dobrze byłoby mieć kogoś, kto by informował, na kogo „haka” ma UB.

Inicjatorem powstania popiersia generała była Fundacja Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego. Jej prezes Rafał Szczepański zapowiedział upamiętnienie kolejnego powstańczego dowódcy – kapitana Stanisława Jankowskiego, pseudonim „Agaton”, oficera wywiadu AK i osobistego adiutanta dowódcy AK generała Tadeusza Bora-Komorowskiego.

– Popiersie Stanisława Jankowskiego planujemy odsłonić na skwerze jego imienia na Powiślu, wierzę, że spotkamy się razem już za rok w kolejną rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego – powiedział Rafał Szczepański.

Zbigniew Ścibor-Rylski był wielokrotnie odznaczany m.in. dwukrotnie Krzyżem Wojennym Virtuti Militari (w maju 1944 roku za walki na Wołyniu z hitlerowcami i bandami UPA, następnie za obronę barykady na Woli w trakcie Powstania Warszawskiego), a także Krzyżem Walecznych i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą „Polonia Restituta”.

IAR